Φουσκες

Εδώ και καιρό έχουμε μπει σαν χώρα στον αστερισμό της χρεοκοπίας. Και αν δεν θεωρείται χρεοκοπία το να δανείζεσαι από το ΔΝΤ τότε τι είναι χρεοκοπία; Πρόσφατα διασχίζοντας τον Θεσσαλικό κάμπο είδα πως κάτι είχε αλλάξει. Παλιότερα, όταν ταξίδευα με το τρένο έβλεπα τρακτέρ, αγρότες, εργάτες και καμιά φορά θαύμαζα το χειμωνιάτικο τοπίο του αγρού καθώς έπεφτε το σούρουπο. Πλέον αυτό έχει αλλάξει. Μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις έχουν περιφραχτεί. Στη θέση των σπαρτών έχουν μπει πάσσαλοι που στο πάνω μέρος τους είναι τοποθετημένα φωτοβολταϊκά πάνελς. Προς θεού δε θέλω να φανώ τεχνοφοβικός. Αντίθετα. Η τεχνολογία είναι αυτή που βελτιώνει την ζωή του ανθρώπου αδιαμφισβήτητα.

Και όμως. Εδώ έρχεται η ελληνική πραγματικότητα να ταράξει πάλι τα νερά. Η νέα φούσκα που γεννιέται είναι φτιαγμένη από πυρίτιο, αρσενικό και κάδμιο. Μαζεύει φως από τον ήλιο για να μεγαλώσει και έχει χρώμα μαύρο. Ακούει στο όνομα φωτοβολταϊκά.

Η πράσινη ανάπτυξη είναι γεγονός. Αν και δεν ξέρω κατά πόσο είναι όντως ανάπτυξη ή απλά άλλη μία παγκόσμια φούσκα. Ας υποθέσουμε όμως πως όντως γίνονται παγκόσμιες προσπάθειες να αντικατασταθεί η παραγωγή ενέργειας από τις συμβατικές μορφές με αυτές που είναι φιλικές προς το περιβάλλον. Στην Ελλάδα όμως τίποτε από αυτά δεν συμβαίνει. Από πάντα δεν γινόταν επενδύσεις στον τομέα έρευνας και ανάπτυξης στη χώρα μας. Δεν γίνονται σοβαρές χρηματοδοτούμενες έρευνες στα πανεπιστήμια για να μπούμε και εμείς στην αγορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Δεν υπάρχει ελληνική εταιρεία κατασκευής φωτοβολταϊκών ή ανεμογεννητριών. Αντίθετα. Ότι έχει τοποθετηθεί στην Ελλάδα είναι προϊόν αγορασμένο από το εξωτερικό.

Θεωρητικά στα πιο πάνω δεν θα υπήρχε πρόβλημα εάν οι τεχνολογίες είχαν αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, και η χρήση τους από εμάς γινόταν σωστά. Επικρατεί όμως ένας τεράστιος παραλογισμός στο όλο θέμα, όπως και στα περισσότερα θέματα στην χώρα μας. Αυτό θα αναλυθεί αμέσως.

Οι περισσότεροι έλληνες αυτή τη στιγμή κάνουν επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά, όχι γιατί τους έπιασε ο πόνος να μην μολύνουμε το περιβάλλον. Αντίθετα γιατί θεωρούν πως η ΔΕΗ θα τους τα ακουμπάει. Και έτσι είναι μέχρι στιγμής. Η κιλοβατώρα ενώ μας στοιχίζει 20 λεπτά (κατά μέσω όρο ανάλογα με την περιοχή που ζούμε) η ΔΕΗ την αγοράζει 55 λεπτά από εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών πάρκων. Από μόνο του αυτό πρέπει να μας προβληματίζει. Είναι χαζή η εταιρεία; Φυσικά και όχι. Αυτό είναι φανερά μία κίνηση να γίνουν τεράστιες επενδύσεις στον χώρο των ΑΕΠ. Είναι ένα κίνητρο. Όποιος όμως θεωρήσει ότι θα γίνει πλούσιος από αυτό είναι γελασμένος, διότι δεν υπάρχει πουθενά περίπτωση να συνεχίσει η ΔΕΗ την ίδια τακτική, που δεν την συμφέρει. Για να γίνω λίγο πιο αναλυτικός και να μην θεωρηθεί πως λέω πράγματα στον αέρα. Με τον τρόπο αυτό βρίσκουν δουλειά (προσωρινά) όσοι δουλεύουν στον κατασκευαστικό τομέα, ο οποίος εδώ και δύο χρόνια έχει πάρει την κάτω βόλτα, όπως επίσης βρίσκουν δουλειά όσοι ασχολούταν με την μισοπεθαμένη γεωργία, αφού χρησιμοποιούν τις εκτάσεις τους για φωτοβολταϊκά πάρκα. Επιπλέον κινείται και λίγο η αγορά. Μέχρι εδώ καλά. Όμως αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρο. Η ΔΕΗ κοντεύει να πουληθεί σε ιδιώτες. Αν αγόραζα εγώ την ΔΕΗ, αυτούσια ή σε κομμάτια, το πρώτο πράγμα που θα έκανα θα ήταν να κλείσω τις μαύρες τρύπες μου. Μία από αυτές είναι οι συνεργασίες με παραγωγούς ενέργειας. Δηλαδή τα φωτοβολταϊκά.

Ως εδώ όλα καλά. Αλλά δημιουργείται ένα μεγαλύτερο πρόβλημα. Τα φωτοβολταϊκά έχουν απόσβεση της επένδυσης σε 20 με 25 έτη. Πράγμα που πρακτικά σημαίνει πως αν σε κρεμάσει η ΔΕΗ (που σχεδόν σίγουρα θα το κάνει) ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΠΟΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ.

Πέρα από τα παραπάνω που είναι καθαρά οικονομικά υπάρχουν και τα περιβαλλοντικά θέματα που πρέπει να μας ανησυχούν. Τα φωτοβολταϊκά πάνελ για να παραχθούν χρειάζονται μία ποσότητα ενέργειας που μεταφράζεται σε κιλά εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Με την παρούσα τεχνολογία αντικειμενικά δεν γίνεται ποτέ ισοσκελισμός της ποσότητας ενέργειας που χρειάστηκε να παραχθούν με αυτήν που τα φωτοβολταϊκά παράγουν στην διάρκεια της ζωής τους. Επιπλέον αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι πως τα πάνελς περιέχουν βαρέα μέταλλα και επικίνδυνες ουσίες. Δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί κάποιος να εγγυηθεί πως βάζοντάς τα στις σκεπές ή στον κάμπο δεν διατρέχουμε κίνδυνο ρύπανσης.

Γενικά θεωρώ πως τα φωτοβολταϊκά είναι μία πολύ υποσχόμενη τεχνολογία, αλλά μόνο αν γίνει σοβαρή έρευνα. Ακόμα είναι μία υπερβολικά νέα τεχνολογία που έχει πολύ δρόμο να διανύσει ακόμα. Είναι λάθος να γίνονται τόσο τεράστιες επενδύσεις σε έναν τομέα με αναγνωρισμένη υπερβολικά πολύ μικρή απόδοση λειτουργίας η οποία βρίσκεται ακόμα στο στάδιο ανάπτυξης. Υπάρχουν άλλες μορφές ενέργειας που θα ήταν πολύ πιο σωστό να επενδυθούν, όπως είναι η κυματική ενέργεια, η αιολική και η γεωθερμική. Φυσικά όμως ο αμόρφωτος, ημιμαθής και όχι ιδιαίτερα έξυπνος λαός, αφού ακούει για την σούπερ υπερεπένδυση με την σίγουρη απόδοση τρέχει να ακουμπήσει τα λεφτά του. Και ας μη βλέπει πως μπροστά του έχει ένα νέο χρηματιστήριο και για την τσέπη του αλλά και για το περιβάλλον.